Tên di sản : Đình Gia Miêu

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di sản : Di tích kiến trúc nghệ thuật

Sô quyết định : 13/2000/QĐ – BVHTT

Giới thiệu

Đình Gia Miêu:

Là một công trình kiến trúc nghệ thuật còn lại tương đối đầy đủ về diện mạo, còn khu vực Lăng Triệu Tường thì bị phá bỏ hoàn toàn chỉ còn lại nền móng. Toàn bộ khu di tích này đều nằm trong một khu đất bằng phẳng, lưng tựa về núi Triệu Tường, mặt hướng ra đường 7 – con đường nối liền thị xã Bỉm Sơn với phố Cát của huyện Thạch Thành.

Đình thực tế chỉ còn lại một công trình kiến trúc gỗ được dựng từ thời vua Gia Long năm thứ 2 (1804). Đình được dựng theo hướng Tây Nam, phía trước đình hướng ra làng Gia Miêu. Sau đình là dãy đồi đất mà ta quen gọi là dãy Thiên Tôn và Giăng Lăng, nó bắt nguồn từ huyện Thạch Thành chạy uốn lượn như chuỗi ngọc qua vùng Hà Long và điểm kết thúc cuối cùng là thị xã Bỉm Sơn. Phía Đông đình giáp khu đất của Lăng Triệu Tường, phía Tây giáp đình chợ (chợ Bái Đình).

Đình có diện tích 374,8m2; căn nhà chính dài 29,6 x rộng 13m. Phần hậu cung đã bị phá bỏ hoàn toàn, ngôi nhà chính này thường gọi là nhà tiền đường gồm 5 gian, 2 chái. Bộ mái của tiền đường được lợp ngói mũi, với nhiều loại khác nhau vì đã qua nhiều lần tu sửa. Bờ nóc của tiền đường được trang trí công phu, hai bên có hai con rồng chạy dài gần hết nóc mái, đầu hướng vào giữa.

Phía trong kết cấu vì kèo của đình chủ yếu là theo kiểu “Chồng rường kẻ bẩy”. Hệ thống kết cấu liên quan đến cột hiên và cột con tạo nên một nét điển hình nhất trong bộ khung gỗ truyền thống của các đình làng Việt Nam ở thế kỉ XVII – XVIII.

Về nghệ thuật trang trí:

Đình là một công trình kiến trúc nghệ thuật to lớn, bề thế với nhiều mảng chạm khắc, trang trí cầu kì. Đề tài chính trong các vì kèo chủ yếu là các linh vật nổi bật là tứ linh và một số thú vật thông thường được linh thiêng hóa. Trang trí phổ biến nhất là hình các con rồng, lân, rùa,…toàn bộ trang trí của ngôi đình trên các con rường, kẻ bẩy, cột là các hình lá sen, lá cúc.

Nhìn chung lại quy mô kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc còn lại ở ngôi đình, đình Gia Miêu được xem là một công trình tiêu biểu của kiến trúc thời Nguyễn ở Thanh Hóa. Gia Long cho xây dựng công trình này với ý đồ ghi nhớ công ơn của vị Thành hoàng làng, đồng thời cũng là một tặng vật cho quê hương.

Hiện vật trong di tích:                                                               

Khu di tích Quốc Miếu nhà Nguyễn là một di tích lớn cả về quy mô kiến trúc và giá trị khoa học, nghệ thuật.

Các tài liệu có nói nhiều đến những hiện vật quý giá của khu di tích này. Nhưng do những nguyên nhân khách quan và chủ quan nên những hiện vật này bị thất lạc và mất mát hầu như gần hết. Hiện tại di tích (chủ yếu là khu vực đình Gia Miêu) còn có một số hiện vật bằng đá có giá trị về mỹ thuật.

1 tấm bia được khắc và dựng dưới thời vua Tự Đức năm thứ 3 (1823).

2 bệ đá có chiều dài 1m20, rộng 0,80m. Hai bế đá này được chạm trổ hình rồng nổi và những đường viền lá cúc cách điệu.

1 bát hương đá loại lớn.

 Ngoài ra còn một số đồ thờ khác bằng gỗ nhưng đã bị mục nát.